Giotto, kruisiging, ong. 1320

Guernica

Pablo Picasso's Guernica is een van de beroemdste en meest buitengewone schilderijen ter wereld. Het is van tijdloze klasse, toepasbaar op het verleden, het heden en de toekomst. De complexiteit van Guernica en de erin verstopte boodschappen zorgen ervoor dat je nooit uitgekeken raakt op dit schilderij.

Picasso schilderde de enorme muurschildering in 1937, nadat de Duitsers op 26 april dat jaar de Baskische stad Guernica hadden gebombardeerd. De stad werd verwoest en meer dan 1.600 personen werden gedood of verwond. De wreedheid en onrechtvaardigheid van die aanval raakten Picasso en hoewel hij zijn inzending voor de Exposition Universelle in Parijs, een schilderij van een stierengevecht, eigenlijk al klaar had, veranderde hij van inzending om van de gelegenheid gebruik te maken en de recente gebeurtenissen in Baskenland te schilderen.

Zijn intense gevoelens resulteerden in Guernica. Hij begon meteen eraan te werken met als gevolg dat het van grote betekenis werd, aangezien iedereen nog aan het bijkomen was van de shock van het bombardement.

Het is moeilijk om Picasso´s Guernica een bepaalde betekenis te geven - aangezien dat afhangt van wat je er als kijker in ziet. Hoewel het bombardement op Guernica de inspiratie was voor het schilderij, heeft Picasso ook algemenere gevolgen van oorlog erin verwerkt. In navolging van de kubistische stijl bracht hij vormen terug tot lijnen en vlakken, waardoor ze een gevoel gingen uitbeelden in plaats van een bepaald wezen. Leed, dood, angst, oorlog, verwoesting en een heel klein beetje hoop werden door Picasso als universele thema´s gebruikt en zouden voor altijd betekenis krijgen in het schilderij.

Het lijkt alsof Guernica zich afspeelt in een kamer die verlicht wordt door een gloeilamp in de vorm van een oog, maar deze zou van alles kunnen zijn van de zon tot de verschillende regeringen ten tijde van de oorlog. Er zijn verschillende mensenfiguren, waaronder een gewonde soldaat met een gebroken zwaard, een vrouw met haar dode kind in de armen, een vrouw die in brand staat en een vrouw die alles probeert te ontvluchten. De beroemdste afbeelding op het schilderij is echter het vertwijfelde paard onder de gloeilamp. Ook is er een stier, een symbool voor Spanje, te zien en een duif met een gebroken vleugel.

Als je een kijkje van dichtbij neemt, zie je doodshoofden verstopt in het schilderij en zijn de dingen toch anders dan ze in eerste instantie lijken. De onsamenhangende delen van ieder figuur kunnen apart genomen worden of als een geheel worden bezien, afhankelijk van wat je denkt dat er in het schilderij gebeurt.

Picasso heeft opzettelijk de monochromatische kleuren zwart, wit en grijs-blauw gekozen om de grenzen nog onduidelijker te maken en het geheel te laten lijken op een foto uit de krant. Dit is een interessant detail, omdat Picasso in Parijs was ten tijde van het bombardement en via een krantenartikel op de hoogte kwam van de gebeurtenis - dit zouden dus de eerste beelden kunnen zijn die hem te binnen schoten, toen hij te weten kwam wat er gebeurd was.

Guernica was een ware blikvanger en mensen uit de hele wereld voelden zich verbonden met Picasso´s tafereel. Hoewel hij in zijn testament bepaaldde dat het schilderij in het Museo del Prado in Madrid moest worden tentoongesteld, werd Guernica in 1992 verplaatst naar het dichtbijgelegen Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, waar het tegenwoordig nog steeds te zien is. Ook kun je er de vele schetsen zien, die Picasso van tevoren gemaakt heeft en die ons helpen te begrijpen hoe hij de figuren vorm gaf.